Opiaten-epidemie deel van de Nationale Wetenschapsagenda

Een nieuw consortium van wetenschappers, zorginstellingen en farmaceutische bedrijven gaat het gebruik van verslavende pijnstillers in Nederland onderzoeken. Het project is opgenomen in de Nationale Wetenschapsagenda en ontvangt subsidie van NWO, zo maakte de wetenschapsfinancier vandaag bekend. Onderzoeksleider Marcel Bouvy van de Universiteit Utrecht: “Het gebruik van opiaten is de afgelopen jaren uit de hand gelopen.”

Opiaten zijn morfine-achtige pijnstillers zoals het medicijn oxycodon. Het gebruik ervan steeg in Nederland de afgelopen tien jaar sterk. Marcel Bouvy, hoogleraar Farmaceutische Patiëntenzorg aan de Universiteit Utrecht (UU), maakt zich grote zorgen over de cijfers. “Het laatste decennium is het gebruik van deze middelen vervijfvoudigd. In 2018 kregen ongeveer 600.000 mensen een opiaat voorgeschreven. Het gaat dan niet om pijnstilling direct na een operatie in het ziekenhuis, maar om middelen die patiënten zelf ophalen bij de apotheek. Het is echt uit de hand gelopen.”

We weten dat zo’n vijf procent van de bevolking aanleg heeft voor verslaving aan opiaten.

TAPTOE

Bouvy is de onderzoeksleider van een nieuw consortium waarin de Universiteiten van Utrecht, Leiden en Nijmegen nauw samenwerken met anesthesiologen, apothekers, internisten, huisartsen en verslavingsartsen van organisaties in het hele land. Het project kreeg de naam TAPTOE: Tackling And Preventing The Opioid Epidemic en ontvangt een subsidie van NWO van 1,8 miljoen euro voor een periode van vijf jaar. Het onderzoek behoort tot een van de 17 voorstellen die in de eerste ronde van de Nationale Wetenschapsagenda zijn gehonoreerd.

Bouvy: “We weten dat zo’n vijf procent van de bevolking aanleg heeft voor verslaving aan opiaten. Daarom is het van belang om vast te stellen hoe lang patiënten de middelen gebruiken en welke patiëntgroepen verhoogde kans hebben om verslaafd te raken.”

Opiaatprobleem zoals in de VS voorkomen

Het consortium heeft als doel te voorkomen dat in Nederland een vergelijkbaar opiaatprobleem ontstaat als in de Verenigde Staten. “Heeft één op de dertig Nederlanders het afgelopen jaar een opiaat voorgeschreven gekregen, in de VS was dat vier à vijf keer zoveel”, aldus Bouvy. “Twintig jaar geleden namen de cijfers daar een vlucht. Destijds werd vooral door farmaceutische bedrijven nog gezegd dat de middelen als pijnstiller niet verslavend zijn. Sinds tien jaar stijgt het gebruik ook in Nederland. Inmiddels weten we dat opiaten ook als pijnstiller wel degelijk verslavend kunnen zijn.” Vroeger werden opiaten alleen gebruikt bij ernstige pijn, maar de afgelopen jaren werden ze steeds vaker voorgeschreven voor relatief milde pijn zoals na het knippen van amandelen of na het trekken van een verstandskies.